14 maja 2025 r., w ramach obchodów Roku Stefana Żeromskiego, Towarzystwo zorganizowało wycieczkę do miejsc związanych z dzieciństwem i edukacją pisarza. W wycieczce uczestniczyli członkowie Towarzystwa oraz mieszkańcy Konstancina-Jeziorny.
Pierwszym miejscem, do którego dotarliśmy był Strawczyn, gdzie Stefan Żeromski urodził się 14 października 1864 r., jako syn Wincentego Żeromskiego (herbu Jelita) i Józefy z Katerlów (herbu Poraj). Tam też 1 listopada 1864 r. został ochrzczony i tam wciąż znajduje się oryginał jego metryki urodzenia. Rodzice Żeromskiego należeli do zubożałęj szlachty. Nie posiadali własnego majątku i gospodarowali w wydzierżawianych folwarkach. Już po siedmiu miesiącach od momentu urodzin pisarza rodzina wyprowadziła się ze Strawczyna zamieszkując m.in. w Psarach, gdzie uczył się on w miejscowej szkole elementarnej. W 1871 r. Wincenty Żeromski został zarządcą folwarku w Ciekotach, gdzie pisarz spędził dwanaście lat swojego życia, do śmierci matki (1879) i ojca (1883).
Zanim dotarliśmy do Ciekot, kolejnego punktu na trasie naszej wycieczki, odwiedziliśmy Muzeum Stefana Żeromskiego w Kielcach, utworzone w 1964 r., w budynku dawnego Męskiego Gimnazjum Rządowego, do którego w latach 1874 – 1886 pisarz uczęszczał. Po muzeum oprowadziła nas p. Sylwia Zacharz, dyrektorka tej placówki. W muzeum zgromadzono szereg pamiątek po pisarzu m.in. rękopisy jego dzieł, portrety rodzinne, ilustracje do kolejnych wydań jego utworów. W jednej z sal odtworzono klasę z ławkami, gdzie obecnie odbywają się lekcje muzealne dla uczniów.
Po wizycie w muzeum udaliśmy się do Ciekot. Modrzewiowy dwór, gdzie mieszkała rodzina Żeromskich nie zachował się do czasów współczesnych (spłonął w 1901 r.). Obecnie znajduje się tam dwór odtworzony m.in. na podstawie opisów Żeromskiego oraz nowoczesny pawilon Centrum Edukacji i Kultury „Szklany dom”. Godnym podkreślenia jest fakt, że cały kompleks, otwarty w 2010 r. powstał dzięki staraniom niewielkiej gminy, która pozyskała środki na jego budowę od sponsorów, m.in. od małżeństwa Kazimiery i Andrzeja Zapałów. Kazimiera Zapałowa, przez 30 lat kustosz Muzeum Narodowego w Kielcach, była autorką licznych książek o Żeromskich. Całe życie poświęciła życiu i twórczości pisarza, jeżdżąc po okolicznych wsiach i miasteczkach, gdzie mieszkała jego liczna i rozgałęziona rodzina, wyszukując akty notarialne jej dotyczące i doprowadzając ostatecznie do powstania owego niezwykłego, upamiętniającego pisarza miejsca. Dwór w Ciekotach wraz z pawilonem edukacyjnym i niewielkim amfiteatrem znajdują się w parku nad jeziorem, z widokiem na góry świętokrzyskie wraz z kapliczką, pomnikiem z cytatami z dzieł Żeromskiego, urządzeniami do ćwiczeń na świeżym powietrzu i oczywiście kolejną ławeczką z rodziną Żeromskich. Jak widać gmina Ciekoty chce i potrafi korzystać ze spuścizny i legendy wielkiego pisarza!
Wracając odwiedziliśmy w Kielcach wspaniałą Bazylikę katedralną pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, barokową świątynię z pozostałościami stylu romańskiego z XII w., zlokalizowaną w centrum miasta, na Wzgórzu Zamkowym. Do Konstancina-Jeziorny dotarliśmy w strugach deszczu, w późnych godzinach wieczornych. Wycieczka była udana, dużo zobaczyliśmy i dużo się dowiedzieliśmy a przede wszystkim uczciliśmy Rok Stefana Żeromskiego!
